De toekomst? "Straat- en huisverboden, horeca-, winkel-, -stadion en
OV-verboden. Met de politie die blind tekent voor wat de particuliere
opsporing vaststelt. Niet ècht wat de rechtsstaat belooft." Dat schrijft Folkert Jensma
hier in NRC Handelsblad.
Daar gaat je rechtsstaat
De rechtsstaat is een mooi ding, die er vooral voor zorgt dat wij, eenvoudige burgers, rechten hebben. En dat die rechten niet alleen zijn voorbehouden aan de machtigsten, de rijksten, de mensen met vrindjes op invloedrijke plekken enzo. Die rechtsstaat is in de loop der geschiedenis bevochten, maar hij kan ook weer verloren gaan, zo dacht ik. Jensma wijst op een kentering rond 1980. Dat gaf mij te denken: welke kant gaan wij op? Die van straatverboden, of die van gewelddadig straatprotest, zoals op de foto uit Istanbul, juni 2013 (van walt74, onder creative commons license gevonden op flickr).
Economische tegenover burgerlijke rechten
Economische rechten zijn vanaf 1980 zwaarder gaan wegen dan burgerlijke
rechten. Die verandering is zonder geweld doorgevoerd, want het leek
alsof de burgerlijke rechten voldoende in tact bleven. Weinigen wonden
zich op over de veranderingen, de meesten zagen enkel de "winst" ervan.
Maar bij de nadruk op economische rechten, zie je altijd weer dat een
steeds grotere groep burgers wordt afgekoppeld van die "winst". (Dat
geldt zowel in kapitalistische als in socialistische/communistische
maatschappijen.)
De verhouding tussen de verschillende rechten (en
belangen, en belanghebbers) is natuurlijk nooit constant. In de
Nederlandse historie kan men mooi zien hoe van tijd tot tijd burgerlijke
rechten zijn bevochten op economische (zoals de vakbondsvrijheid, het
algemeen kiesrecht, noem maar op).
Op een gegeven moment, maar dat kan
lang duren, komen burgers in het geweer tegen de afbraak van hun
burgerlijke rechten. Zoals men momenteel goed kan zien in de protesten in de Arabische wereld en nu Turkije gaat het terugwinnen van de burgerlijke
rechten gepaard met veel geweld.
Dit geweld wens je niemand toe, en
daarom juist is mij veel gelegen aan het continu beschermen en
versterken van burgerlijke rechten. Doet allen mee, zou ik zeggen.
Hoe zie jij dat?
Is dat nu een oproep tegen de onvermijdelijke veranderlijkheid? Ben benieuwd hoe jij deze veranderingen beschouwt. Laat een commentaar achter s.v.p.
